In memoriam Cesare Pavese – Poezi në shqip në Aida Baro dhe Enver Robelli

Më 27 gusht 1950, në Torino, shkrimtari dhe intelektuali italian me ndikim, Cesare Pavese, kreu vetëvrasje. I njohur për veprat e tij të thella si “La Luna e i Falò”, kontributet letrare të Pavese eksploruan tema të izolimit, identitetit dhe gjendjes njerëzore. Ai luajti një rol vendimtar në prezantimin e letërsisë amerikane në Itali dhe ishte një anëtar kyç i shtëpisë botuese Einaudi.
Poezia, romanet dhe përkthimet e tij lanë një ndikim të qëndrueshëm në letërsinë italiane. Luftimet e Pavese me depresionin u pasqyruan shpesh në shkrimet e tij, duke ofruar një paraqitje të shkurtër të trazirave të tij të brendshme. Sot e kujtojmë jo vetëm për fundin e tij tragjik, por edhe për trashëgiminë e qëndrueshme që la pas.

Mëngjeset shkojnë të kthjellëta – Cesare Pavese

Mëngjeset shkojnë të kthjellëta

e të zbrazëta. Kështu çeleshin

dikur sytë e tu. Mëngjesi

rridhte shtruar, një shtjellë

drite e ngulitur ish. Heshtte.

Ti e gjallë heshtje; sendet

merrnin jetë nën sytë e tu

(s’kish brengë, as ethe, as hije)

si deti mëngjeseve, i kthjellët.

Atje ku je ti, dritë, është mëngjesi.

Ti ishe jeta dhe sendet.

Në ty zgjuar frymëthithnim

nën qiellin që ende e kemi brenda nesh.

S’kish brengë, as ethe atëherë,

jo kjo hije e rëndë e ditës

gëluese dhe tjetërlloj. O dritë,

kthjelltësi e largët, frymë

e marrtë, ktheji sytë

e ngulitur e të kthjellët mbi ne.

Është terr mëngjesi që shkon

pa dritën e syve të tu.

30 mars ’50

Perktheu: Aida Baro

Vdekja do të vijë dhe sytë e tu do t’i ketë

Vdekja do të vijë dhe sytë e tu do t’i ketë –

kjo vdekje e cila të shoqëron

nga mëngjesi në mbrëmbje, e pagjumë,

e shurdhër si pendimi i lashtë

apo vesi i pakuptimtë. Sytë e tu

do të jenë fjalë boshe, klithmë memece, heshtje.

Kështu ti e sheh çdo mëngjes,

kur në pasqyrë e vetmuar

i përkulesh vetes. O shpresë e dashur,

atë ditë edhe ne do ta dimë

se ti je jeta, se ti je hiçi.

Për të gjithë vdekja ruan një shikim

Vdekja do të vijë dhe sytë e tu do t’i ketë.

Do të jetë si një ves i zhdukur,

thua se në pasqyrën para nesh

sërish shfaqet një fytyrë e vdekur,

thua se dëgjojmë një goje të kyçur.

Të heshtur në humnerë do zbresim.

Përktheu: Enver Robelli