E megjithatë, nuk e kam parë në ëndërr. Nganjëherë e kap veten duke e thënë këtë fjali në rrugë, si të dëgjoja zërin e një tjetri. Një zë i bardhë. Disa emra më sjellin ndërmend fytyra, hollësira. Askush me këtë flas. Po duhet të kenë mbetur dy a tre dëshmitarë ende të gjallë. Por me siguri kanë harruar gjithçka. Dhe fundja, fillojmë të pyesim veten nëse ka pasurvërtet dëshmitarë. Jo, nuk e kam parë në ëndërr. Prova e kësaj është se më mbetet një bllok i zi i mbushur me emra. Në këtë mjegull, kam nevojë për fjalë të sakta dhe shkoj të hap një fjalor. Shënim: Përshkrim i shkurtër që e shkruajmë për t’u kujtuar për diçka. Në faqet e bllokut pasojnë emra, numra telefoni, data takimesh dhe tekste të shkurtra që mbase kanë një lidhje me letërsinë. Por në ç’kategori t’i rendis? Ditar intim? Copëza kujtese? Dhe gjithashtu me qindra shpallje të vogla të rikopjuara, qëfiguronin nëpër gazeta. Qen të humbur. Apartamentetë mobiluara. Kërkesa dhe oferta pune. Fallxhore.
Mes këtyre shënimeve, disa kanë një jehonë mëtë fortë se të tjerat. Sidomos kur asgjë nuk e turbullon heshtjen. Asnjë zile telefoni që prej shumë kohësh. Dhe askush nuk do të trokasë në derë. Ata duhet të besojnë se kam vdekur. Ju jeni vetëm, i vëmendshëm sikur doni të kapni një sinjal morsi që jua lëshon neshumë larg, një bashkëbisedues i panjohur. Sigurisht mjaft sinjale janë të turbullta dhe, më kot e zgjasni veshin ju, ata janë të humbur përgjithmonë. Por disa emra dallohen qartë në heshtje dhe në fletën e bardhë…
Dannie, Paul Chastagnier, Aghamouri, Duwelz. Gé.rard Marciano, “Georges”, Unic Hotel, rruga Montparnasse… Nëse më kujtohet mirë, isha gjithmonë nëpërgjim në këtë lagje. Një ditë, e kam kaluar rastësisht. Kam pasur një ndjesi të çuditshme. Jo se koha kishte kaluar, porse një tjetër unë, një binjak, ishte aty në rrethina, i paplakur, dhe vazhdonte ta jetonte në hollësirat më të imta dhe, deri në fund të kohëve, atë çfarë kisha jetuar unë këtu për një periudhë shumëtë shkurtër.
Nga vinte ky pështjellim që e kisha ndjerë dikur? Vallë për shkak të këtyre pak rrugëve nën hijen e një stacioni dhe një varreze? Befas, ato s’më hynin më në sy. Fasadat kishin ndryshuar ngjyrë. Shumë më të kthjeIlta. Asgjë e veçantë. Një zonë asnjanëse. A ishte vërtet e mundur që një hije që e kisha lënë aty, të vazhdonte të përsëriste secilin prej gjesteve të mia të vjetra, të ndiqte ecjet e mia të dikurshme në përjetësi? Jo, nuk mbetej asgjë prej nesh aty. Koha kishte rrafshuar gjithçka. Lagjja ishte e re, e përtërirë, si të ishte rindërtuar në vendndodhjen e një blloku të pistë. Shumica e ndërtesave ishin të njëjtat, dhe ato ju jepnin përshtypjen se gjendeshit në prani të një qeni të balsamosur, një qeni kishte qenë i juaji dhe që e kishit dashur nëtë gjallë.
Atë pasdite të diele, gjatë një shëtitjeje, po përpiqesha të kujtohesha se çfarë ishte shkruar në bllokun e zi që më vinte keq që s’e kisha në xhep. Orë takimesh me Dannie. Numri i telefonit të Unic Hotel. Emrat e atyre që i takoja aty. Chastagnier, Duwelz, Gérard Marciano. Numri i telefonit të Aghamourit në godinën e Marokut në Qytezën Universitare. Përshkrime të shkurtra sektorësh të ndryshëm të kësaj lagjeje që kisha ndërmend ta quaja “Prapa-Montparnasse”, por që tridhjetë vjet më vonë, do zbuloja se ky titull ishte përdorur tashmë nga njëfarë Oser Warszawski.
Një të diel tetori, nga fundi i pasdites, hapat më kishin shpënë pra në këtë zonë që do ta kisha shmangur një ditë tjetër të javës. Jo, nuk bëhej fjalë vërtet për një bredhje. Por të dielat, sidomos në fund të pasdites dhe, nëse jeni vetëm, hapin një të çarë në kohë. Mjafton të rrëshqasësh në të. Një qen i balsamosur që ju e keni dashur në të gjallë. Në çastin që po kaloja përpara ndërtesës së madhe, të bardhëbezhë të pistë të 11-ës, në rrugën e Odesës – po ecja në trotuarin përballë, të djathtin, – ndjeva një lloj tronditjeje, një pështjellim të lehtë që ju kap sa herë që pikërisht është hapur një e çarë në kohë. Po rrija në vend duke parë fasadat e ndërtesës, fasada që shkonin rreth e qark kurtit të vogël. Ishte aty që Paul Chastagnier e parkonte makinën, gjithmonë, kur merrte një dhomë në Unic Hotel, në rrugën Montparnasse.Një mbrëmjeje, e kisha pyetur përse nuk e linte këtë makinë përpara hotelit. Kishte bërë një buzëqeshje të zënë ngushtë dhe më ishte përgjigjur duke ngritursupet: “Thjesht nga kujdesi…
Një Lancia e kuqe. Rrezikonte të tërhiqte vëmendjen. Por atëherë, po të donte të ishte i padukshëm…
